Các trường phái đầu tư chứng khoán, từ đầu tư giá trị đến đầu tư theo xu hướng, đều có những ưu điểm và hạn chế riêng. Việc hiểu rõ đặc điểm của từng phương pháp không chỉ giúp nhà đầu tư tìm ra chiến lược phù hợp với mục tiêu tài chính mà còn giúp tối ưu hóa lợi nhuận và kiểm soát rủi ro hiệu quả. Cùng tìm hiểu chi tiết từng trường phái đầu tư trong bài viết dưới đây!
1. Trường phái đầu tư chứng khoán là gì?
Trong đầu tư chứng khoán, việc xây dựng quan điểm và định hướng đầu tư rõ ràng là yếu tố quan trọng giúp nhà đầu tư tối ưu lợi nhuận và kiểm soát rủi ro. Chính những triết lý đầu tư này tạo nên các trường phái đầu tư chứng khoán (Investment Philosophy). Trường phái đầu tư phản ánh cách mỗi nhà đầu tư phân tích và nhìn nhận thị trường dựa trên mục tiêu tài chính nhằm đưa ra quyết định giao dịch hiệu quả.
Trên cùng một thị trường và trong cùng một thời điểm, các nhà đầu tư thuộc những trường phái khác nhau sẽ nhìn thấy các cơ hội khác nhau, từ đó thực hiện những hành động có thể đối lập nhau để tìm kiếm lợi nhuận.
Ví dụ: Khi thị trường có xu hướng tăng, một số nhà đầu tư sẽ mua vào với kỳ vọng giá cổ phiếu tiếp tục tăng, trong khi những người khác lại chọn bán ra vì tin rằng cổ phiếu đã gần đạt đỉnh. Điều này cho thấy, quan điểm đầu tư ảnh hưởng trực tiếp đến quyết định giao dịch và kết quả lãi/lỗ của mỗi cá nhân.
Nếu không theo trường phái đầu tư nào, nhà đầu tư dễ bị tác động bởi biến động thị trường và liên tục thay đổi chiến lược. Sau đó, nhà đầu tư dần mất kiểm soát, đầu tư theo cảm tính và dễ rơi vào các bẫy tài chính.
2. Các trường phái đầu tư chứng khoán phổ biến
Hiện nay trên thị trường có 6 trường phái đầu tư chứng khoán nổi tiếng và được nhiều người quan tâm nhất. Mỗi trường phái có những đặc điểm cũng như ưu nhược điểm riêng.
2.1. Trường phái đầu tư giá trị (Value Investing)
Đặc điểm: Trường phái đầu tư giá trị tập trung vào việc tìm kiếm những cổ phiếu đang bị định giá thấp hơn so với giá trị nội tại của doanh nghiệp. Nhà đầu tư sẽ mua những cổ phiếu này và nắm giữ trong dài hạn – tận dụng sức mạnh của lãi kép và giá trị cổ phiếu tăng trưởng theo thời gian để gia tăng tài sản.
Nhà đầu tư tiêu biểu: Warren Buffett, Benjamin Graham.
Phương pháp đầu tư giá trị:
- Đánh giá sức khỏe tài chính của doanh nghiệp thông qua báo cáo tài chính.
- Phân tích cơ bản (FA) sử dụng các chỉ số P/E, P/B, ROE…
- Xác định giá trị thực của cổ phiếu bằng các mô hình định giá (DCF, P/E, P/B).
- Tìm kiếm “biên an toàn” và mua cổ phiếu khi giá thị trường thấp hơn giá trị nội tại.
Các chiến lược đầu tư giá trị phổ biến:
- Đầu tư giá trị nội tại (Intrinsic value investing) – Tìm kiếm cổ phiếu có giá trị nội tại cao hơn giá thị trường bằng cách đánh giá hoạt động kinh doanh, tài sản và tiềm năng phát triển của doanh nghiệp.
- Đầu tư giá trị tương quan (Relative value investing) – So sánh cổ phiếu của các doanh nghiệp cùng ngành để tìm ra những mã bị định giá thấp hơn dựa trên các chỉ số tài chính, tỷ lệ P/E, P/B…
- Đầu tư giá trị ngược dòng (Contrarian value investing) – Mua cổ phiếu bị thị trường đánh giá thấp do các sự kiện tiêu cực hoặc điều kiện thị trường không thuận lợi, với kỳ vọng doanh nghiệp sẽ phục hồi trong tương lai.
- Đầu tư giá trị chủ động (Activist value investing) – Mua một lượng lớn cổ phiếu của công ty và tham gia vào quá trình quản trị nhằm thúc đẩy sự thay đổi tích cực trong doanh nghiệp.
Ưu – nhược điểm của trường phái đầu tư giá trị:
| Ưu điểm | Nhược điểm |
|
|
2.2. Trường phái đầu tư tăng trưởng (Growth Investing)
Đặc điểm: Trường phái đầu tư tăng trưởng tập trung vào các công ty mới nổi, chưa có danh tiếng lớn nhưng sở hữu tiềm năng phát triển vượt bậc trong tương lai (những đổi mới sáng tạo và đột phá có khả thi).
Nhà đầu tư tiêu biểu: Philip Fisher, Peter Lynch.
Phương pháp đầu tư tăng trưởng:
- Nhận định tiềm năng tăng trưởng của ngành.
- Lựa chọn công ty hoạt động trong ngành có triển vọng tốt (sở hữu sản phẩm hoặc công nghệ mang tính đột phá), đồng thời đánh giá năng lực tài chính của doanh nghiệp.
- Sẵn sàng mua ở mức giá cao, kỳ vọng giá trị cổ phiếu tiếp tục tăng mạnh trong dài hạn.
3 chiến lược đầu tư tăng trưởng:
- Đầu tư tăng trưởng thụ động – Đầu tư vào các công ty có tiềm năng tăng trưởng cao và hướng đến đầu tư dài hạn nhưng ko can thiệp vào hoạt động quản trị doanh nghiệp.
- Đầu tư tăng trưởng công ty vốn hoá nhỏ – Tập trung vào các doanh nghiệp nhỏ, mới nổi nhưng có tiềm năng tăng trưởng mạnh mẽ và có thể phát triển thành doanh nghiệp lớn trong tương lai.
- Đầu tư tăng trưởng chủ động – Mua cổ phiếu và tác động trực tiếp đến chiến lược phát triển của doanh nghiệp bằng cách tham gia vào quá trình quản trị và ra quyết định kinh doanh.
Ưu – nhược điểm của trường phái đầu tư tăng trưởng:
| Ưu điểm | Nhược điểm |
|
|
2.3. Trường phái đầu tư phân tích kỹ thuật (Technical Analysis)
Đặc điểm: Trường phái đầu tư phân tích kỹ thuật tập trung vào việc nghiên cứu biểu đồ giá và khối lượng giao dịch trong quá khứ để dự đoán hành vi/xu hướng thị trường trong tương lai. Phần lớn những người theo trường phái này là nhà đầu tư ngắn hạn và họ không quá quan tâm đến giá trị nội tại của doanh nghiệp.
Trường phái đầu tư phân tích kỹ thuật có 3 quan điểm trái ngược với đầu tư giá trị:
- Giá cổ phiếu đã phản ánh tất cả các yếu tố ảnh hưởng bao gồm tin tức, tình hình doanh nghiệp và diễn biến kinh tế.
- Thị trường bị chi phối bởi hành vi và cảm xúc của nhà đầu tư, tạo ra các mô hình giá có thể dự đoán được.
- Giá vận động theo xu thế.
Nhà đầu tư tiêu biểu: William O’Neil.
Chiến lược đầu tư phân tích kỹ thuật:
- Kết hợp biểu đồ – Sử dụng các chỉ báo kỹ thuật như RSI, MACD, đường trung bình động (MA) kết hợp với các mô hình giá để xác định xu hướng và điểm giao dịch.
- Kết hợp sóng Elliott và chỉ số Fibonacci – Lý thuyết sóng Elliott cho biết giá cổ phiếu di chuyển theo các chu kỳ sóng tăng và giảm, còn dãy số Fibonacci giúp xác định các mức hỗ trợ và kháng cự quan trọng.
- Đi theo xu hướng – Nhà đầu tư tin rằng một khi xu hướng đã hình thành, giá cổ phiếu sẽ tiếp tục đi theo xu hướng hiện tại trong một thời gian dài. Do đó, nhà đầu tư sẽ tập trung vào việc nhận diện và bám theo xu hướng, sau đó sử dụng các chỉ báo kỹ thuật để xác định điểm rút khỏi thị trường.dựa trên tín hiệu của xu hướng đó.
Ưu – nhược điểm của trường phái đầu tư phân tích kỹ thuật:
| Ưu điểm | Nhược điểm |
|
|
2.4. Trường phái đầu tư phân tích cơ bản (Fundamental Investing)
Đặc điểm: Trường phái đầu tư phân tích cơ bản tập trung vào giá trị nội tại của cổ phiếu. Nhà đầu tư không chỉ xem xét báo cáo tài chính doanh nghiệp mà còn phân tích mọi yếu tố có thể ảnh hưởng đến giá trị của cổ phiếu như kinh tế vĩ mô, đặc điểm ngành.
Phương pháp đầu tư phân tích cơ bản:
- Phân tích định lượng: Tập trung vào số liệu như bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả kinh doanh, báo cáo lưu chuyển tiền tệ để đánh giá sức khỏe tài chính của doanh nghiệp.
- Phân tích định tính: Xem xét các yếu tố có thể ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh và lợi nhuận trong tương lai, bao gồm
- Phân tích vĩ mô: Chính sách kinh tế, GDP, lãi suất, tỷ giá, lạm phát…
- Phân tích ngành: Tình hình cung – cầu, mức độ cạnh tranh, tiềm năng gia nhập ngành…
- Phân tích doanh nghiệp: Xem xét mô hình kinh doanh, năng lực ban lãnh đạo, lợi thế cạnh tranh và các rủi ro tiềm ẩn.
→ Kết hợp phân tích định lượng và định tính để dự báo kết quả kinh doanh và định giá cổ phiếu.
→ Hiểu sâu về doanh nghiệp – chỉ khi nắm rõ mọi biến động nhỏ như chính ban lãnh đạo doanh nghiệp thì nhà đầu tư mới có thể dự đoán được biến động của giá cổ phiếu và xác định chính xác thời điểm giao dịch hợp lý.
Ưu – nhược điểm của trường phái đầu tư cơ bản:
| Ưu điểm | Nhược điểm |
|
|
2.5. Trường phái đầu tư theo tin tức (News Trading)
Đặc điểm: Nhà đầu tư thuộc trường phái đầu tư theo tin tức sẽ dựa vào các thông tin quan trọng về doanh nghiệp, thị trường hoặc nền kinh tế để ra quyết định giao dịch. Những tin tức này có thể tác động mạnh đến tâm lý nhà đầu tư, từ đó ảnh hưởng đến cung – cầu cổ phiếu và tạo ra biến động giá trong ngắn hạn.
Rủi ro khi đầu tư theo tin tức:
- Quá nhiều tin đồn ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý đầu tư.
- Tin tức có thể bị thổi phồng hoặc mang tính định hướng dư luận.
- Những thông tin của “đội lái” tung ra có chủ đích để dẫn dắt thị trường.
- Các trang báo tài chính thường đăng tải thông tin từ chủ doanh nghiệp, mặc dù có độ tin cậy cao nhưng có thể không phản ánh đầy đủ bản chất sự việc.
- Việt Nam giao dịch chứng khoán với chu kỳ T+2, độ trễ lớn khiến việc giao dịch theo tin tức tiềm ẩn nhiều rủi ro và khó kiểm soát.
Nhà đầu tư theo trường phái đầu tư tin tức cần tuân thủ các nguyên tắc sau để giảm thiểu rủi ro:
- Xác định mức độ tin cậy của nguồn tin.
- Đánh giá tính chính xác của thông tin.
- Xây dựng kế hoạch giao dịch và quản trị rủi ro:
- Kết hợp phân tích kỹ thuật để xác định điểm mua/bán hợp lý.
- Thiết lập lệnh cắt lỗ (stop-loss) và chốt lời (take-profit) để hạn chế tổn thất trong trường hợp thị trường không diễn biến như dự đoán.
Ưu – nhược điểm của trường phái đầu tư theo tin tức:
| Ưu điểm | Nhược điểm |
|
|
2.6. Một số trường phái đầu tư chứng khoán khác
Hiện nay thị trường chứng khoán có rất nhiều trường phái đầu tư khác nhau. Mỗi trường phái có cách tiếp cận và chiến lược riêng. Dưới đây là một số trường phái đầu tư khác:
- Trường phái đầu tư theo xu hướng (Trend following) Nhà đầu tư tìm kiếm và mua cổ phiếu đang trong xu hướng tăng, sau đó bán ra khi xu hướng đảo chiều. Trong đó, xu hướng và điểm mua bán được xác định dựa vào phân tích kỹ thuật.
- Trường phái đầu tư theo chỉ số (Index investing) Trong chiến lược đầu tư thụ động này, nhà đầu tư mua một danh mục cổ phiếu mô phỏng theo một chỉ số chứng khoán cụ thể như VN30 hay HNX30. Cách tiếp cận này giúp giảm thiểu rủi ro so với việc chọn từng cổ phiếu riêng lẻ, đồng thời tối ưu chi phí giao dịch.
- Trường phái đầu tư cổ phiếu cổ tức (Dividend Investing) Chiến lược này tập trung vào việc mua cổ phiếu của những doanh nghiệp có lịch sử chi trả cổ tức đều đặn và ổn định. Nhờ đó, nhà đầu tư có thể tạo nguồn thu nhập thụ động từ cổ tức, phù hợp với những người tìm kiếm sự ổn định trong dài hạn.
- Trường phái đầu tư tích sản cổ phiếu (Dividend Growth investing) Đây là chiến lược kết hợp giữa đầu tư giá trị và đầu tư cổ tức. Nhà đầu tư không chỉ chọn cổ phiếu tốt mà còn tái đầu tư số cổ tức nhận được nhằm tận dụng hiệu ứng lãi kép, gia tăng lợi nhuận theo thời gian. Tuy nhiên, chiến lược này có nhược điểm là tiềm năng tăng giá cổ phiếu thường bị giới hạn so với các phương pháp đầu tư tăng trưởng khác.
3. Trường phái đầu tư chứng khoán nào tốt nhất?
Không có một trường phái đầu tư chứng khoán nào là tốt nhất cho tất cả mọi người, vì mỗi phương pháp đều có ưu điểm và phù hợp với từng kiểu nhà đầu tư khác nhau. Trường phái đầu tư phù hợp phụ thuộc vào kỹ năng, kinh nghiệm và phong cách giao dịch của từng cá nhân.
Dưới đây là một số gợi ý để nhà đầu tư xác định trường phái phù hợp với mình:
- Đầu tư phân tích kỹ thuật: Nhà đầu tư cần có kỹ năng phân tích kỹ thuật và nhạy bén với các biến động giá ngắn hạn. Ngoài ra, nhà đầu tư cần có tính kỷ luật cao và khả năng quản trị rủi ro tốt để tối ưu hiệu quả giao dịch.
- Đầu tư giá trị và đầu tư tăng trưởng: Nhà đầu tư cần có nền tảng kiến thức vững chắc và kinh nghiệm thực tế để có thể đánh giá chính xác giá trị nội tại của doanh nghiệp. Những nhà đầu tư có tư duy dài hạn và khả năng phân tích chuyên sâu sẽ phù hợp với phương pháp này.
- Đầu tư theo tin tức: Phù hợp với nhà đầu tư có khả năng cập nhật thông tin nhanh, nhạy bén với biến động thị trường và sẵn sàng chấp nhận rủi ro cao. Những ai có thể theo dõi tin tức liên tục và phản ứng kịp thời với thông tin mới sẽ có lợi thế.
- Đầu tư theo xu hướng: Dành cho nhà đầu tư biết phân tích kỹ thuật, có khả năng nhận diện xu hướng thị trường và kiên nhẫn bám theo xu hướng đến khi có tín hiệu đảo chiều.
- Đầu tư cổ phiếu cổ tức: Phù hợp với nhà đầu tư tìm kiếm nguồn thu nhập thụ động ổn định, ưu tiên sự an toàn và không muốn chịu biến động mạnh của thị trường.
- Đầu tư tích sản cổ phiếu: Dành cho nhà đầu tư kiên nhẫn, có mục tiêu gia tăng tài sản trong dài hạn bằng cách tái đầu tư cổ tức để tạo ra lợi nhuận kép.
Để thành công trên thị trường chứng khoán, nhà đầu tư cần trang bị kiến thức chuyên môn, rèn luyện kỹ năng thực chiến và bắt đầu đầu tư càng sớm càng tốt.
4. Cách chọn trường phái đầu tư chứng khoán phù hợp
Việc lựa chọn trường phái đầu tư chứng khoán phù hợp phụ thuộc vào nhiều yếu tố sau:
- Xác định mục tiêu đầu tư cá nhân: Nếu nhà đầu tư hướng đến đầu tư dài hạn, hãy tập trung vào giá trị nội tại của doanh nghiệp. Nếu quan tâm đến biến động giá ngắn hạn và cơ hội sinh lời nhanh, đầu tư theo tin tức có thể là phương pháp tối ưu.
- Phù hợp với kiến thức và kinh nghiệm: Những nhà đầu tư có nền tảng tài chính vững chắc có thể lựa chọn phương pháp phân tích cơ bản hoặc đầu tư giá trị. Trong khi đó, những ai có kỹ năng đọc biểu đồ, phân tích xu hướng giá sẽ phù hợp hơn với phân tích kỹ thuật.
- Xem xét thời gian sẵn có: Nếu nhà đầu tư không có nhiều thời gian theo dõi thị trường hàng ngày, đầu tư giá trị hoặc phân tích cơ bản có thể là phương án phù hợp. Nếu nhà đầu có thể dành thời gian theo dõi thị trường thường xuyên, đầu tư theo xu hướng hoặc phân tích kỹ thuật sẽ mang lại nhiều cơ hội hơn.
- Đa dạng hóa chiến lược: Không nên giới hạn bản thân vào một phương pháp duy nhất. Việc kết hợp linh hoạt các trường phái đầu tư có thể giúp tối ưu lợi nhuận và giảm thiểu rủi ro cho danh mục đầu tư.
Nhà đầu tư nên lựa chọn trường phái đầu tư chứng khoán phù hợp với mục tiêu tài chính cá nhân
Không có chiến lược đầu tư nào là hoàn hảo tuyệt đối, bởi mỗi trường phái đầu tư chứng khoán sẽ phù hợp với từng kiểu nhà đầu tư khác nhau. Tuy nhiên, nhà đầu tư cũng cần phải linh hoạt trong việc kết hợp các phương pháp để ứng biến với tình hình phức tạp của thị trường.
Nếu nhà đầu tư đang tìm kiếm giải pháp đầu tư “vừa vặn” và các công cụ hỗ trợ giao dịch thông minh, hãy thử nghiên cứu về các sản phẩm dịch vụ của Chứng khoán Nhất Việt (VFS). VFS có hơn 16 năm đồng hành cùng hàng triệu nhà đầu tư, do đó VFS đã thấu hiểu những mong muốn của quý khách hàng và mang đến chương trình VFS Expert – tư vấn chiến lược phù hợp với mục tiêu tài chính và cùng chuyên gia bắt nhịp thị trường ngay trong phiên giao dịch. Liên hệ ngay tới hotline (+84 28) 6255 6586 (Chi nhánh TP.HCM) hoặc (+84 24) 3928 8222 (Chi nhánh Hà Nội) để được VFS tư vấn và giải đáp các thắc mắc!
Thay vì tự mò mẫm như đi lạc trong sa mạc mà không có la bàn, giờ đây nhà đầu tư có thể đồng hành cùng các Chuyên gia VFS tại chương trình VFS Expert, để gia tăng kiến thức đầu tư tài chính cùng nhiều ưu đãi hấp dẫn:
Đầu tư dễ dàng hơn bao giờ hết với sự đồng hành của những chuyên gia hàng đầu! Chi tiết về chính sách chương trình VFS Expert xem tại: https://vfsinvest.vfs.com.vn/home/VFSExpert |
