Warren Buffett là nhà đầu tư chứng khoán huyền thoại đến từ Mỹ theo đuổi phương pháp đầu tư giá trị (Value Investing). Trong suốt nhiều thập kỷ, ông đã áp dụng những nguyên tắc đầu tư bền vững để xây dựng đế chế tài chính khổng lồ. Vậy nguyên tắc đầu tư của Warren Buffett là gì? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết này.
1. Warren Buffett là ai?
Warren Edward Buffett (sinh ngày 30/8/1930 tại Omaha, Nebraska, Mỹ) là một trong những nhà đầu tư vĩ đại nhất lịch sử và hiện là Chủ tịch kiêm CEO của Berkshire Hathaway. Ông theo đuổi triết lý Đầu tư giá trị (Value Investing) và được biết đến với những thương vụ tỷ đô có tác động mạnh mẽ đến thị trường chứng khoán.
Buffett đã từng theo học tại Columbia Business School – nơi Benjamin Graham (cha đẻ của thuyết Đầu tư giá trị) giảng dạy. Năm 1965, ông mua lại Berkshire Hathaway – ban đầu là một công ty dệt may nhưng sau đó Buffett đã biến nó thành một tập đoàn đầu tư khổng lồ.
Nhờ tài năng quản lý tài chính xuất chúng, Buffett trở thành một trong những nhà đầu tư vĩ đại nhất thế kỷ XX, được vinh danh trong danh sách 100 người có ảnh hưởng nhất thế giới (Time 2007) và từng lọt vào top 5 người giàu nhất hành tinh theo Bloomberg.
2. 8 nguyên tắc đầu tư quan trọng của Warren Buffett
Các nguyên tắc đầu tư của Warren Buffett được nhiều nhà đầu tư chuyên nghiệp coi là kim chỉ nam cho chiến lược đầu tư bền vững. Dưới đây là 8 nguyên tắc quan trọng giúp Warren Buffett tạo dựng thành công trên thị trường tài chính.
2.1. Không bao giờ để mất tiền
Warren Buffett coi việc bảo toàn vốn là nguyên tắc cốt lõi trong triết lý đầu tư của mình. Ông nổi tiếng với câu nói: “Quy tắc số 1: Không bao giờ để mất tiền. Quy tắc số 2: Không bao giờ quên quy tắc số 1.”
Ông tin rằng bảo toàn vốn quan trọng hơn là cố gắng kiếm lời trong ngắn hạn và ông sẵn sàng bỏ qua các cơ hội đầu tư nếu không tự tin vào triển vọng dài hạn của công ty. Bằng cách tuân theo quy tắc này, ông đã có thể giảm thiểu tổn thất và tối đa hóa lợi nhuận theo thời gian.
2.2. Đầu tư dài hạn, tận dụng lãi kép, không lướt sóng
Warren Buffett là một nhà đầu tư kiên định với chiến lược đầu tư dài hạn, tập trung vào tiềm năng tăng trưởng bền vững của doanh nghiệp thay vì chạy theo biến động ngắn hạn của thị trường. Ông tin rằng đầu tư chứng khoán không chỉ dừng lại ở việc mua cổ phiếu mà còn là mua quyền sở hữu công ty, từ đó hưởng lợi từ sự phát triển lâu dài của công ty đó.
Warren Buffett từng nói rằng ông muốn nắm giữ cổ phiếu tốt “mãi mãi”. Việc giữ cổ phiếu trong thời gian dài giúp tối đa hóa lợi nhuận nhờ vào lãi kép và sự tăng trưởng theo thời gian của công ty.
Nhiều nhà đầu tư có xu hướng bán cổ phiếu ngay khi giá tăng để chốt lời, nhưng điều này có thể khiến họ bỏ lỡ cơ hội sinh lời lớn hơn trong tương lai. Bởi biến động thị trường diễn ra liên tục và không thể đoán trước. Thay vì chạy theo xu hướng ngắn hạn, nhà đầu tư nên tập trung vào giá trị thực của công ty và tiềm năng phát triển.
Dẫn link xem thêm: cổ phiếu tốt
2.3. Đầu tư vào những gì bạn hiểu rõ
Warren Buffett nhấn mạnh rằng rủi ro lớn nhất trong đầu tư không đến từ biến động của thị trường mà đến từ việc nhà đầu tư không hiểu rõ mình đang làm gì. Vì vậy, ông đưa ra nguyên tắc cần ghi nhớ khi đầu tư là: chỉ đầu tư vào những gì bạn hiểu rõ và có thể giải thích cho người khác nghe hiểu.
Warren Buffett là bạn thân của Bill Gates, nhưng ông chưa bao giờ đầu tư vào Microsoft vì không thực sự hiểu rõ về ngành công nghệ. Dù Microsoft là một trong những công ty công nghệ hàng đầu thế giới và có tiềm năng tăng trưởng mạnh mẽ, Buffett vẫn kiên định với nguyên tắc của mình bởi hiểu rõ cách thức hoạt động và mô hình kinh doanh của doanh nghiệp mới có thể tự đánh giá hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.
Trong lá thư gửi cổ đông năm 1996, ông nhấn mạnh rằng nhà đầu tư không nhất thiết phải am hiểu tất cả các công ty trên thị trường, nhưng phải có khả năng đánh giá chính xác những doanh nghiệp mà mình lựa chọn.
Chia sẻ trên CNBC hồi 2019, ông nói rằng mỗi nhà đầu tư cần học cách đánh giá giá trị doanh nghiệp để biết công ty nào nằm trong phạm vi hiểu biết của mình và công ty nào không.
Ví dụ: Nếu đầu tư cổ phiếu, trái phiếu hay bất động sản, nhà đầu tư cần dành thời gian tìm hiểu kỹ về tỷ lệ thành công, những rủi ro và các yếu tố ảnh hưởng đến giá trị tài sản.
2.4. Hiểu thật rõ và đầu tư vào giá trị thực của doanh nghiệp
Sau khi xác định được lĩnh vực đầu tư, bước tiếp theo là sàng lọc những cái tên tiềm năng trong số hàng ngàn công ty trên thị trường. Buffett chỉ “rót vốn” vào các doanh nghiệp mà ông thực sự hiểu rõ về phương thức hoạt động cũng như cách thức vận hành của bộ máy quản lý. Sự đơn giản và dễ hiểu trong mô hình kinh doanh cũng là tiêu chí giúp ông kiểm soát nguồn vốn hiệu quả.
Để thực hiện nguyên tắc này, nhà đầu tư cần:
- Nghiên cứu kỹ về công ty: Tìm hiểu cách vận hành, mô hình kinh doanh, tình hình tài chính, lợi thế cạnh tranh và hướng phát triển. Việc này giúp xác định giá trị nội tại và tiềm năng tăng trưởng trong dài hạn.
- Đánh giá năng lực và đạo đức của ban lãnh đạo: Warren Buffett cho rằng một ban lãnh đạo có khả năng quản lý và đạo đức sẽ đảm bảo sự phát triển bền vững của công ty tốt hơn là những “con số lợi nhuận” hấp dẫn có giá trị tức thời.
- Tránh đầu tư theo xu hướng hoặc tin đồn: Warren Buffett khuyến nghị nhà đầu tư tập trung vào giá trị thực của doanh nghiệp và đầu tư dựa trên phân tích thay vì chạy theo thị trường.
2.5. Ưu tiên doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh bền vững
Warren Buffett cho rằng yếu tố quan trọng nhất quyết định sự thành công của một khoản đầu tư là khả năng duy trì lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp trong dài hạn. Một công ty có lợi thế cạnh tranh bền vững không chỉ bảo vệ được thị phần mà còn tạo ra giá trị tăng trưởng ổn định.
Các dạng lợi thế cạnh tranh bền vững:
- Thương hiệu mạnh: Một công ty có thương hiệu và lượng khách hàng trung thành lớn sẽ có khả năng duy trì lợi nhuận cao. Ví dụ, Coca-Cola là một thương hiệu mà người tiêu dùng sẵn sàng trả tiền để mua, bất kể thị trường có nhiều đối thủ cạnh tranh.
- Mô hình kinh doanh độc đáo: Một số công ty có thể duy trì lợi thế bằng cách xây dựng mô hình kinh doanh khác biệt, giúp họ tối ưu chi phí hoặc tạo ra rào cản gia nhập ngành. Ví dụ, một doanh nghiệp bảo hiểm bán hàng trực tiếp cho khách hàng thay vì thông qua các công ty môi giới có thể giảm chi phí trung gian và gia tăng lợi nhuận.
- Lợi thế quy mô: Các công ty lớn có thể tận dụng lợi thế về chi phí sản xuất, kênh phân phối và công nghệ để duy trì vị thế cạnh tranh so với các đối thủ nhỏ hơn.
- Tài sản vô hình và công nghệ độc quyền: Bằng sáng chế, nền tảng công nghệ hoặc dữ liệu khách hàng độc quyền cũng có thể là yếu tố giúp doanh nghiệp duy trì lợi thế dài hạn.
Buffett từng viết trong lá thư gửi cổ đông năm 1989: “Mua một công ty tuyệt vời với giá hợp lý tốt hơn nhiều so với việc mua một công ty hợp lý với giá tuyệt vời.” Điều này nhấn mạnh rằng việc chọn đúng doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh bền vững quan trọng hơn so với việc chỉ tìm kiếm những cổ phiếu có giá rẻ trên thị trường.
2.6. Đầu tư vào chính bản thân mình
Theo Warren Buffett, khoản đầu tư tốt nhất mà bất cứ ai cũng có thể thực hiện chính là đầu tư phát triển năng lực cá nhân. Việc nâng cao kỹ năng kinh doanh và tư duy tài chính sẽ giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định sáng suốt hơn, từ đó tối ưu hóa lợi nhuận.
Để có được thành công như ngày hôm nay, Buffett đã dành phần lớn thời gian để nghiên cứu hàng trăm báo cáo tài chính từ các công ty khác nhau. Charlie Munger – cánh tay phải của Buffett, cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc học hỏi không ngừng: Khi được tặng cho một giờ mỗi ngày, hãy sử dụng thời gian đó để khiến bản thân trở nên tốt hơn.
Tài năng, trí thông minh và sự ham học hỏi của Buffett và Munger đã giúp hai nhà đầu tư đầy tham vọng này trở thành những tỷ phú hàng đầu. Dù không sở hữu tài năng này, mỗi người vẫn có thể thay đổi số phận bằng cách kiên trì rèn luyện, trau dồi kiến thức để nâng cao trình độ.
Khả năng nghiên cứu, đánh giá và phân tích các chỉ số tài chính là những yếu tố đặc biệt quan trọng trong mỗi thương vụ làm ăn. Nếu không có kiến thức về các con số, nhà đầu tư sẽ không biết làm thế nào để tiền tăng trưởng nhanh hơn cũng như không biết nguyên nhân vì sao tiền “không cánh mà bay”.
2.7. Kiên nhẫn và không để cảm xúc chi phối quyết định
Trên con đường đầu tư, không ai tránh khỏi những lần thua lỗ hay thất bại. Tuy nhiên, thay vì dao động trước khó khăn, Warren Buffett luôn giữ vững tâm lý, kiên định với chiến lược đầu tư đã đề ra. Ông nhấn mạnh rằng đầu tư là một quá trình dài hạn, không phải cuộc đua ngắn hạn theo biến động thị trường.
Buffett tin rằng, để trở thành một nhà đầu tư vĩ đại, cần suy nghĩ và hành động như một người chủ, thay vì mang tư duy ngắn hạn của “người làm thuê”. Điều này đòi hỏi sự kiên trì, khả năng kiểm soát cảm xúc, kỷ luật và nghiêm khắc với bản thân. Khi tâm lý vững vàng, nhà đầu tư mới có thể đưa ra quyết định sáng suốt.
2.8. Luôn phải có tiền trong tay
Trong đầu tư, cơ hội tốt có thể xuất hiện bất ngờ, chẳng hạn như những cổ phiếu riêng lẻ có giá hời. Nếu có sẵn tiền, nhà đầu tư có thể sở hữu chúng ngay lập tức.
Ngoài ra, việc dự trữ tiền mặt còn giúp nhà đầu tư “sống sót” khi thị trường biến động hoặc xảy ra những tình huống khẩn cấp. Mặc dù hình thức thanh toán online đang ngày càng phổ biến, nhưng tiền mặt vẫn là công cụ thanh toán hợp pháp và linh hoạt.
3. Tại sao nên áp dụng phương pháp đầu tư của Warren Buffett?
Phương pháp đầu tư của Warren Buffett kế thừa từ thuyết Đầu tư giá trị của Benjamin Graham – bậc thầy đầu tư người Anh – Mỹ, sinh năm 1894. Nguyên tắc cốt lõi của phương pháp này là mua cổ phiếu ở mức giá thấp hơn giá trị nội tại của nó, sau đó nắm giữ cho đến khi giá thị trường phản ánh đúng với giá trị thực của công ty.
Ưu – nhược điểm khi đầu tư theo nguyên tắc của warren buffett:
| Ưu điểm | Nhược điểm |
|
|
Có thể nói phương pháp đầu tư của Warren Buffett bền vững và có thể đem lại lợi suất vượt trội so với các hình thức đầu tư khác. Việc của nhà đầu tư là tìm hiểu các doanh nghiệp có tiềm năng để đưa vào danh mục đầu tư.
Danh mục cổ phiếu tiêu biểu Warren Buffett đang nắm giữ gồm:
- Apple, Inc. (AAPL).
- Bank of America (BAC).
- American Express (AXP).
- Chevron (CVX).
- Coca-Cola (KO).
- Kraft Heinz (KHC).
- Occidental Petroleum (OXY).
4. Các tiêu chí chọn cổ phiếu theo nguyên tắc Warren Buffett
Warren Buffett áp dụng phương pháp đầu tư giá trị với 6 tiêu chí quan trọng để xác định một cổ phiếu có đáng đầu tư hay không:
(4.1) Hiệu suất doanh nghiệp có ổn định không?
Các chỉ số tài chính quan trọng cần chú ý bao gồm:
- Tốc độ tăng trưởng: So sánh tốc độ tăng trưởng hiện tại với quá khứ để dự đoán xu hướng phát triển trong tương lai.
- Tỷ suất lợi nhuận/vốn đầu tư: Chỉ số này càng cao càng cho thấy doanh nghiệp hoạt động hiệu quả và có tiềm năng sinh lời tốt.
- Tỷ số nợ/vốn và lợi nhuận/nợ: Đánh giá khả năng trả nợ và mức độ phụ thuộc vào nợ của công ty.
- Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE): Đây là chỉ số phản ánh mức độ hiệu quả trong việc tạo ra lợi nhuận từ vốn của cổ đông. Buffett thường đánh giá ROE trong khoảng thời gian từ 5 – 10 năm để đảm bảo sự ổn định và bền vững.
(4.2) Mức độ nợ của doanh nghiệp có cao không?
- Buffett ưu tiên các công ty có tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu (D/E) thấp, tức là công ty đang tăng trưởng tốt dựa vào vốn của cổ đông thay vì vay nợ.
- Nếu một doanh nghiệp có quá nhiều nợ, lợi nhuận có thể không ổn định do áp lực từ chi phí lãi vay cao.
(4.3) Biên lợi nhuận có cao không?
- Không chỉ quan tâm đến mức lợi nhuận cao, Buffett còn xem xét sự ổn định và tăng trưởng của biên lợi nhuận trong ít nhất 5 năm.
- Biên lợi nhuận cao và tăng dần chứng tỏ doanh nghiệp có khả năng kiểm soát chi phí hiệu quả và duy trì lợi thế cạnh tranh.
(4.4) Lịch sử hoạt động có ổn định không?
- Buffett thường chỉ chọn những công ty có thâm niên hoạt động ít nhất 10 năm, vì những doanh nghiệp này đã chứng minh được khả năng tồn tại và phát triển qua nhiều chu kỳ kinh tế.
- Ông tránh các công ty mới niêm yết (IPO), đặc biệt là ngành công nghệ, vì khó đánh giá đầy đủ mô hình kinh doanh của họ.
(4.5) Công ty có lợi thế cạnh tranh bền vững không?
- Buffett tìm kiếm các công ty có “hào quang kinh tế”, tức là lợi thế cạnh tranh giúp họ duy trì vị thế trên thị trường.
- Ông hạn chế đầu tư vào các doanh nghiệp không có sự khác biệt so với đối thủ hoặc phụ thuộc quá nhiều vào hàng hóa cơ bản như dầu mỏ hay khí đốt.
(4.6) Giá cổ phiếu đã được định giá hợp lý chưa?
- Đây là bước quan trọng nhất trong đầu tư giá trị. Buffett xác định giá trị nội tại của doanh nghiệp dựa trên các yếu tố như doanh thu, lợi nhuận, tài sản hữu hình và vô hình (ví dụ: thương hiệu).
- Ông chỉ mua cổ phiếu khi giá thị trường thấp hơn giá trị nội tại, đảm bảo một “biên an toàn” khi đầu tư.
5. Cách áp dụng nguyên tắc của Warren Buffett vào thực tế
Nhiều nhà đầu tư chuyên nghiệp đã sử dụng nguyên tắc của Warren Buffett làm kim chỉ nam cho chiến lược đầu tư dài hạn.
5.1. Lời khuyên của Warren Buffett dành cho các nhà đầu tư
Warren Buffett chia sẻ nhiều triết lý đầu tư giá trị, trong đó có một số nguyên tắc cốt lõi mà ông khuyến khích các nhà đầu tư nên áp dụng:
Kiên nhẫn chờ đợi cơ hội
- Không nên chạy theo xu hướng thị trường hoặc bị ảnh hưởng bởi đám đông.
- Trước khi quyết định đầu tư, nhà đầu tư cần tự nghiên cứu và phân tích kỹ lưỡng.
- Đừng vội vàng mua ngay khi tìm thấy một cổ phiếu tiềm năng.
- Chờ đợi mức giá hợp lý trước khi quyết định đầu tư.
Kiên định với mục tiêu đầu tư
- Khi thị trường có biến động mạnh, nhà đầu tư không nên hoảng loạn và bán tháo cổ phiếu.
- Hãy tận dụng cơ hội để mua thêm cổ phiếu tiềm năng khi giá giảm vì nền kinh tế thường có xu hướng tăng trưởng trong dài hạn.
Đầu tư vào doanh nghiệp, không chỉ cổ phiếu
- Phân tích kỹ mô hình kinh doanh của công ty bao gồm lợi thế cạnh tranh, tiềm năng phát triển và tình hình tài chính.
- Buffett chỉ đầu tư vào các doanh nghiệp mà mình thực sự hiểu rõ.
- Buffett từng tránh Google và Amazon vì không nắm vững ngành công nghệ.
Tư duy dài hạn
- Buffett nhấn mạnh rằng nhà đầu tư chỉ nên mua cổ phiếu nếu sẵn sàng nắm giữ ít nhất 10 năm.
- Ông từng nói: “Nếu bạn không muốn sở hữu một cổ phiếu trong 10 năm, đừng nghĩ đến việc sở hữu nó trong 10 phút.”
5.2. Các bước thực hiện phương pháp đầu tư giá trị của Warren Buffett
Để áp dụng thành công phương pháp đầu tư giá trị của Warren Buffett, nhà đầu tư nên thực hiện các bước sau:
- Nghiên cứu các công ty: Phân tích các yếu tố cốt lõi của doanh nghiệp bao gồm mô hình kinh doanh, lợi thế cạnh tranh, tình hình tài chính, bộ máy quản lý và triển vọng phát triển.
- Đánh giá giá trị thực của cổ phiếu: Định giá cổ phiếu bằng các phương pháp chiết khấu dòng tiền (DCF) hoặc phân tích giá/thu nhập (P/E).
- Mua cổ phiếu khi giá thấp hơn giá trị thực: Mua cổ phiếu khi giá thị trường thấp hơn giá trị thực.
- Giữ cổ phiếu trong dài hạn: Sự tăng trưởng bền vững của công ty trong dài hạn (5 – 10 năm) sẽ giúp nhà đầu tư hưởng lợi từ sự gia tăng giá trị cổ phiếu và cổ tức.
Dẫn link xem thêm cách định giá cổ phiếu
5.3. Sách hướng dẫn đầu tư chứng khoán của Warren Buffett nên đọc
Nhà đầu tư có thể tham khảo một số cuốn sách tiêu biểu dưới đây để hiểu rõ hơn về triết lý và phương pháp đầu tư của Warren Buffett:
- “22 thương vụ đầu tiên và bài học đắt giá từ những sai lầm”.
- “Warren Buffett làm giàu”.
- “Warren Buffett trong kinh doanh”.
- “7 phương pháp đầu tư Warren Buffett”.
- “Bí quyết Warren Buffett”.
- “Luật của Warren Buffett”.
Ngoài ra, nhà đầu tư có thể đọc các cuốn sách sau để hiểu rõ hơn về cuộc đời và sự nghiệp đầu tư của Buffett:
- “Hòn tuyết lăn: Cuộc đời và sự nghiệp của Warren Buffett”.
- “Warren Buffett – Quá trình hình thành một nhà tư bản Mỹ”.
Những nguyên tắc đầu tư của Warren Buffett không chỉ phản ánh triết lý Đầu tư giá trị mà còn thể hiện sự kiên nhẫn, kỷ luật và tầm nhìn dài hạn của ông. Trong bối cảnh thị trường chứng khoán đầy biến động hiện nay, việc áp dụng linh hoạt các nguyên tắc này sẽ giúp nhà đầu tư xây dựng danh mục bền vững, tránh những quyết định cảm tính và tối ưu hóa lợi nhuận.
Để tối ưu chiến lược đầu tư và tìm kiếm giải pháp tài chính phù hợp, nhà đầu tư có thể tham khảo các sản phẩm và dịch vụ tại VFS – Công ty cổ phần chứng khoán Nhất Việt. VFS cung cấp dịch vụ “May đo tài chính” – thiết kế giải pháp đầu tư “vừa vặn” và thông minh sao phù hợp với nhu cầu của từng quý khách hàng. Hơn nữa, các chuyên gia tài chính nhiều năm kinh nghiệm của VFS còn sẵn sàng đồng hành cùng nhà đầu tư trong suốt hành trình phát triển chiến lược đầu tư. Hãy liên hệ hotline (+84 28) 6255 6586 (Chi nhánh TP.HCM) hoặc (+84 24) 3928 8222 (Chi nhánh Hà Nội) để được VFS tư vấn chi tiết!
Thay vì tự mò mẫm như đi lạc trong sa mạc mà không có la bàn, giờ đây nhà đầu tư có thể đồng hành cùng các Chuyên gia VFS tại chương trình VFS Expert, để gia tăng kiến thức đầu tư tài chính cùng nhiều ưu đãi hấp dẫn:
Đầu tư dễ dàng hơn bao giờ hết với sự đồng hành của những chuyên gia hàng đầu! Chi tiết về chính sách chương trình VFS Expert xem tại: https://vfsinvest.vfs.com.vn/home/VFSExpert |
