Có nên đầu tư vào thị trường chứng khoán? Lợi ích và rủi ro người mới cần biết

Có nên đầu tư vào thị trường chứng khoán là câu hỏi thường gặp đối với những ai đang tìm kiếm kênh đầu tư sinh lời hiệu quả. Thị trường chứng khoán là nơi diễn ra hoạt động mua bán các loại chứng khoán như cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ… giữa các nhà đầu tư và tổ chức phát hành.

Đây được xem là kênh đầu tư phổ biến trên toàn cầu nhờ khả năng tạo lợi nhuận hấp dẫn và tính thanh khoản cao. Tuy nhiên, để đưa ra quyết định đúng đắn, cần cân nhắc kỹ lưỡng các yếu tố về tiềm năng tăng trưởng, mức độ rủi ro và mục tiêu tài chính cá nhân.

1. Có nên đầu tư vào thị trường chứng khoán không?

Trước khi quyết định có nên đầu tư vào thị trường chứng khoán hay không, việc hiểu rõ cả mặt tích cực và những rủi ro tiềm ẩn là điều cần thiết.

1.1. Lợi ích khi đầu tư chứng khoán

Không chỉ giúp gia tăng tài sản, thị trường chứng khoán còn mở ra nhiều cơ hội đầu tư tiềm năng. Cùng khám phá các lợi ích cụ thể ngay sau đây.

• Tiềm năng sinh lợi cao: Một trong những lợi thế nổi bật của việc đầu tư vào chứng khoán là khả năng mang lại mức sinh lời cao. So với các kênh đầu tư truyền thống như tiền gửi tiết kiệm hoặc trái phiếu, thị trường cổ phiếu thường có tiềm năng tạo ra lợi nhuận vượt trội.
• Đa dạng hóa danh mục: Thị trường chứng khoán tạo điều kiện để nhà đầu tư phân bổ tài sản vào nhiều loại cổ phiếu khác nhau. Việc phân tán rủi ro này góp phần nâng cao hiệu quả đầu tư và giảm thiểu tác động từ biến động của một mã cổ phiếu đơn lẻ.
• Tiền lãi cổ tức và tăng trưởng giá cổ phiếu: Ngoài phần lợi nhuận đến từ chênh lệch giá cổ phiếu, nhà đầu tư còn có thể nhận được cổ tức định kỳ từ các doanh nghiệp niêm yết. Đây là nguồn thu nhập thụ động ổn định, đặc biệt hấp dẫn với những công ty có chính sách chi trả cổ tức bền vững.
• Dễ dàng tiếp cận: Nhờ sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ tài chính và các nền tảng giao dịch trực tuyến, nhà đầu tư hiện nay có thể mở tài khoản và tham gia giao dịch chứng khoán một cách nhanh chóng, đơn giản chỉ trong vài bước.
• Tính thanh khoản cao: Cổ phiếu là một loại tài sản có tính thanh khoản cao, cho phép nhà đầu tư dễ dàng mua bán trên thị trường mà không mất quá nhiều thời gian hoặc chi phí giao dịch. Đây là lợi thế lớn khi so sánh với các kênh đầu tư kém linh hoạt hơn như bất động sản hay trái phiếu doanh nghiệp.

1.2. Rủi ro khi đầu tư chứng khoán

Cơ hội sinh lời luôn đi kèm với thách thức. Trước khi xuống tiền, nhà đầu tư cần nắm rõ các rủi ro có thể gặp phải khi tham gia thị trường.

• Rủi ro thua lỗ: Đầu tư vào thị trường chứng khoán luôn tiềm ẩn rủi ro, do giá cổ phiếu có thể biến động mạnh trong thời gian ngắn. Nếu không có chiến lược phù hợp, nhà đầu tư có thể phải đối mặt với các khoản lỗ đáng kể.
• Cần kiên nhẫn và hiểu biết: Thành công trên thị trường chứng khoán không đến từ may mắn, mà đòi hỏi nhà đầu tư phải kiên trì, hiểu rõ cơ chế vận hành của thị trường và liên tục cập nhật kiến thức tài chính, kinh tế để đưa ra quyết định chính xác.
• Thời gian cần thiết: Chứng khoán không phải là kênh sinh lời trong thời gian ngắn. Để đạt được hiệu quả đầu tư, nhà đầu tư cần dành thời gian nghiên cứu, phân tích cổ phiếu và xây dựng chiến lược đầu tư phù hợp với mục tiêu tài chính của mình.
• Tác động của tâm lý: Tâm lý là một trong những yếu tố ảnh hưởng lớn đến hành vi giao dịch. Những cảm xúc như lo sợ khi thị trường giảm mạnh hoặc quá kỳ vọng khi thị trường tăng trưởng có thể dẫn đến các quyết định vội vàng và sai lệch so với chiến lược ban đầu.
• Cạnh tranh với các nhà đầu tư tổ chức và nhà đầu tư chuyên nghiệp: Nhà đầu tư cá nhân thường phải cạnh tranh với các tổ chức đầu tư chuyên nghiệp, những đơn vị có đội ngũ phân tích giàu kinh nghiệm, công cụ định giá hiện đại và hệ thống giao dịch tự động. Điều này tạo ra áp lực lớn và đòi hỏi nhà đầu tư cá nhân phải nâng cao năng lực của mình để theo kịp cuộc chơi.

Tóm lại:

• Những người có khả năng chấp nhận rủi ro ở mức độ nhất định, có kiến thức hoặc sẵn sàng học hỏi về thị trường chứng khoán, có nguồn vốn nhàn rỗi và tầm nhìn đầu tư dài hạn nên cân nhắc đầu tư chứng khoán.
• Ngược lại, những người không có khả năng chịu đựng thua lỗ, thiếu kiến thức về thị trường, cần tiền gấp trong ngắn hạn hoặc dễ bị tác động bởi tâm lý đám đông nên thận trọng và có thể xem xét các kênh đầu tư khác an toàn hơn.

→ Việc có nên đầu tư hay không phụ thuộc vào mục tiêu tài chính, khả năng chấp nhận rủi ro, kiến thức và thời gian của nhà đầu tư. Hãy cân nhắc kỹ lưỡng và tìm hiểu thêm để đưa ra quyết định phù hợp nhất.

2. Các yếu tố cần cân nhắc trước khi quyết định đầu tư

Để giảm thiểu rủi ro và tối ưu hiệu quả, nhà đầu tư nên xem xét kỹ các yếu tố sau trước khi đưa ra lựa chọn đầu tư.

• Mục tiêu tài chính: Trước khi tham gia thị trường, nhà đầu tư cần xác định rõ mục tiêu tài chính cá nhân. Với mục tiêu ngắn hạn như tích lũy để mua sắm hoặc du lịch, chiến lược phân bổ tài sản sẽ khác biệt hoàn toàn so với kế hoạch đầu tư dài hạn nhằm hướng đến tài chính hưu trí. Việc xác định mục tiêu cụ thể giúp định hướng chiến lược đầu tư hiệu quả và phù hợp hơn.
• Khả năng chấp nhận rủi ro: Đây là mức độ biến động lợi suất mà nhà đầu tư có thể chấp nhận được trong danh mục của mình. Tùy theo mức độ bảo thủ hay ưa mạo hiểm, mỗi người sẽ có khẩu vị rủi ro khác nhau, phụ thuộc vào tâm lý và tình hình tài chính cá nhân. Nhà đầu tư thận trọng thường ưu tiên kênh có độ rủi ro thấp như trái phiếu, trong khi nhà đầu tư chấp nhận rủi ro cao có xu hướng chọn cổ phiếu tăng trưởng để tìm kiếm lợi suất vượt trội.
• Tình hình tài chính cá nhân: Khả năng tài chính quyết định quy mô và mức độ phù hợp của khoản đầu tư. Nhà đầu tư chỉ nên sử dụng phần vốn nhàn rỗi – tức khoản tiền không ảnh hưởng đến chi tiêu thiết yếu hoặc quỹ dự phòng – để tham gia thị trường. Việc sử dụng đòn bẩy tài chính hoặc vốn cần cho sinh hoạt hằng ngày có thể dẫn đến quyết định sai lầm khi thị trường biến động bất lợi.
• Thời gian đầu tư: Yếu tố này bao gồm cả thời gian dự kiến nắm giữ tài sản đầu tư và thời gian thực tế có thể dành cho việc theo dõi, phân tích thị trường. Nếu không có nhiều thời gian, nhà đầu tư nên cân nhắc các công cụ đầu tư thụ động như ETF hoặc ủy thác qua quỹ mở. Ngược lại, những người có điều kiện theo dõi thị trường sát sao có thể chủ động đầu tư cổ phiếu riêng lẻ.
• Kiến thức và kinh nghiệm: Nhà đầu tư mới cần trang bị kiến thức nền tảng về thị trường tài chính, sản phẩm đầu tư, cũng như các nguyên tắc quản lý danh mục. Việc thiếu hiểu biết có thể dẫn đến hành vi đầu tư cảm tính, khiến nhà đầu tư dễ rơi vào bẫy tâm lý thị trường và bị thua lỗ.
• Kỷ luật đầu tư: Trong bối cảnh thị trường luôn biến động, việc duy trì kỷ luật là yếu tố then chốt giúp nhà đầu tư tuân thủ chiến lược đã đề ra. Việc kiểm soát cảm xúc – tránh bị chi phối bởi tâm lý đám đông, sự sợ hãi hay lòng tham – sẽ giúp đưa ra quyết định giao dịch nhất quán và hợp lý hơn theo đúng mục tiêu ban đầu.

3. Sai lầm cần tránh khi đầu tư chứng khoán và cách khắc phục

Dù thị trường chứng khoán tiềm ẩn nhiều cơ hội sinh lời, nhưng cũng không ít nhà đầu tư mắc phải những sai lầm phổ biến dẫn đến thua lỗ. Dưới đây là những sai lầm thường gặp và cách khắc phục hiệu quả.

4. Các bước đầu tư chứng khoán cho người mới

Khởi đầu đúng là yếu tố quan trọng giúp đầu tư hiệu quả. Dưới đây là các bước cơ bản người mới cần nắm khi bắt đầu hành trình đầu tư chứng khoán.

• Trang bị kiến thức cơ bản: Trước khi tham gia thị trường, nhà đầu tư cần tìm hiểu các khái niệm cơ bản về chứng khoán thông qua sách chuyên ngành, khóa học online hoặc các cổng thông tin tài chính uy tín. → Tham khảo thêm trong bài viết: “Kiến thức chứng khoán cho người mới bắt đầu – Hướng dẫn chi tiết từ A-Z”

• Mở tài khoản chứng khoán: Tiến hành mở tài khoản tại các công ty chứng khoán có uy tín như VFS, SSI, VNDIRECT, HSC. Nhà đầu tư chỉ cần CMND/CCCD và điện thoại thông minh để hoàn tất thủ tục trực tuyến trong vòng 5–10 phút. Ưu tiên lựa chọn công ty có mức phí giao dịch cạnh tranh (dao động từ 0,1%–0,3%/lệnh) và nền tảng giao dịch thân thiện, dễ sử dụng. → Tham khảo thêm trong bài viết: “Tạo tài khoản chứng khoán: Hướng dẫn chi tiết, mới nhất 2025”

• Xây dựng chiến lược và quản lý rủi ro: Cần xác định rõ mục tiêu tài chính (ngắn hạn hoặc dài hạn), từ đó thiết lập chiến lược đầu tư phù hợp, kết hợp với các biện pháp quản trị rủi ro hiệu quả.

• Thực hành với số vốn nhỏ: Nhà đầu tư mới nên giao dịch thử nghiệm với số vốn khoảng 5–10 triệu đồng để làm quen với quy trình đặt lệnh, theo dõi biến động thị trường và tích lũy kinh nghiệm thực tế trước khi mở rộng quy mô danh mục đầu tư.

Việc có nên đầu tư vào thị trường chứng khoán phụ thuộc vào nhiều yếu tố như mục tiêu tài chính, sự hiểu biết về thị trường, và khả năng chấp nhận rủi ro. Tuy nhiên, nếu đã sẵn sàng và chuẩn bị kỹ càng, chứng khoán có thể là một kênh đầu tư hấp dẫn, mang lại lợi nhuận vượt trội trong dài hạn.

Nếu nhà đầu tư đang tìm kiếm một công ty chứng khoán uy tín với hơn 16 năm kinh nghiệm, Công ty Cổ phần Chứng khoán Nhất Việt (VFS) tự hào là người bạn đồng hành đáng tin cậy. Với các gói dịch vụ đa dạng, phù hợp mọi nhu cầu đầu tư, đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm của VFS sẽ hỗ trợ nhà đầu tư xây dựng chiến lược hiệu quả. Liên hệ ngay để được tư vấn chi tiết!

Công ty chứng khoán Nhất Việt:

• Chi nhánh Thành phố Hồ Chí Minh: Lầu 1, 117-119-121 Nguyễn Du, Quận 1.
• Chi nhánh Hà Nội: Tầng 5, 37 Bà Triệu, Quận Hoàn Kiếm.
• Hotline: (+84 28) 6255 6586 | (+84 24) 3928 8222